Dadka qaar ayaa wax maqli kara hal mar oo ay xasuusan karaan sanado, halka qaar kalena ay u baahan yihiin xasuusin yar si ay xogtu ugu dhegganaato. Xusuusta wanaagsan ayaa lala xiriiriyay arrimo badan, oo ay ku jiraan heerarka bararka ee jirka oo dhan oo hooseeya iyo helitaanka antioxidants badan. Hadda, un waxbarashada dhawaan lagu daabacay majaladda Maskaxda. mid kale ku dar liiska: dhiig fiican madaxaaga.
Cilmi-baarayaasha Jarmalku waxay qorteen 47 qof, oo da'doodu u dhaxayso 45 ilaa 89, waxayna isticmaaleen sawir-qaadista magnet-ka-sare ee cabbirka (MRI) si ay u baaraan bixinta dhiigga ee hippocampus, meel yar oo maskaxda ah oo loo tixgeliyo "xarunta xakamaynta." . Ka qaybgalayaasha ayaa sidoo kale lagu lafa guray waxqabadka xusuusta, fiiro gaar ah, iyo fahamka hadalka.
XNUMX ka mid ah ka-qaybgalayaasha ayaa la ogaaday in ay cillado ku qabaan xididdada dhiigga ee maskaxdooda kuwaas oo saameeyay bixinta dhiigga ee hippocampus. Kooxdani waxay sidoo kale dhibco hoose ka heleen imtixaanada garashada, taasoo keentay in cilmi-baarayaashu ay soo gabagabeeyaan in bixinta dhiigga iyo ogsijiinta ee marinnada dhiigga ay saameyn weyn ku yeelan karaan shaqada xusuusta.
Daraasadani waxay muujinaysaa a xiriir cad oo ka dhexeeya bixinta dhiigga ee hippocampus iyo waxqabadka garashada. Taasi waa, socodka dhiigga maskaxda ayaa door muhiim ah ka ciyaari kara hoos u dhaca waxqabadka xusuusta ee ay sababto da' ama cudur.
Waxa kale oo la aaminsan yahay in arrimo kale oo hab-nololeedka ah, sida jimicsiga, waxay saameyn kartaa samaynta xididdada dhiigga ee bixiya hippocampus, iyo sidoo kale waxtarka sida ay dhiigga ugu qaadaan aaggaas.
Cilmi baaris dheeraad ah ayaa loo baahan doonaa si loo xaqiijiyo suurtagalnimadaas, laakiin cilmi-baaris hore ayaa soo jeedinaysa in marka jimicsigu soo saaro dhiigga, ay jirto qayb ka mid ah oo ku dhammaanaysa maskaxda, saameyntaas ayaa laga yaabaa inay faa'iido u leedahay hagaajinta shaqada garashada.
Daraasad yar oo 2011 ah oo lagu sameeyay dumarka waaweyn, Waxaa la ogaaday in socodka degdega ah ee 30 ilaa 50 daqiiqo saddex ilaa afar jeer todobaadkii uu hagaajiyay socodka dhiigga maskaxda ilaa 15%. Cilmi-baadhayaashu waxay xuseen in dhiiggu aanu kaliya keenin ogsajiinta iyo nafaqooyinka kale ee maskaxda, laakiin sidoo kale waxay ka saartaa qashinka dheef-shiid kiimikaadka sida borotiinka beta amyloid, kaas oo ku lug lahaa horumarinta cudurka Alzheimers.
Daraasad kale ayaa lagu soo gabagabeeyey jimicsigu wuxuu ka hortagi karaa ama dib u dhigi karaa hoos u dhaca garashada isagoo hagaajinaya heerka atrophy maskaxda iyo socodka dhiigga. Si kasta oo ay ahaataba habab kasta oo lagu ciyaaro, way caddahay in korodhka heerarka dhaqdhaqaaqa jidhku uu ka faa'iidaysto in ka badan murqaha oo kaliya: waxay sidoo kale noqon kartaa xoojiye maskaxeed oo muhiim ah.