Suuqyada waawayn waxa aynu mar hore ka bilownay in aynu aragno berdaha ugu horeeya xiliga, mise waa berde? Doodan yar waxaa qabta dad badan. Ma aha oo kaliya inay u muuqato mid aan macquul ahayn in la fahmo farqiga u dhexeeya labada, laakiin sidoo kale waxay leeyihiin hanti kala duwan. Laakin miyaanay isku geed ka soo bixin? Ha ka baqin, hoos waxaan ku sharixi doonaa farqiga u dhexeeya labada miraha iyo midka ugu faa'iidada badan caafimaadka.
"Laga soo bilaabo berde ilaa berde"
Waxaan jecelnahay hadalkan caanka ah ee tilmaamaya xilliga bislaanshaha ee berde iyo berde. Oo haddii, Labada miraha waxay ka yimaadaan geedka berdaha. Si kastaba ha ahaatee, waxaa jira geedo berde ah oo bixiya laba goosasho sannadkii: mid berde ah xilliga gu'ga iyo mid berde ah xilliga dayrta. Inkasta oo ay sidoo kale jiraan geedo berde ah oo bixiya berde kaliya.
Sifada ay ugu kala duwan tahay midhahan waa midabkooda. The berde Waa guduud, wax yar ka weyn oo macaan yar, hilibkooduna wuxuu u dhexeeyaa caddaan ilaa casaan qoto dheer. Halkii, the berde Waa cagaar bannaanka, ka yar, aad u macaan, gudahana ku leh midab cad iyo casaan. In kasta oo aan ka hadalnay 'miraha', dhab ahaantii maahan.
Guryaha iyo faa'iidooyinka berde
Dad badan ayaa u maleynaya in berde ay tahay midhaha kalooriyada sare sababtoo ah macaankooda iyo casiirkooda. Laakiin xaqiiqadu waxay tahay in haddii aad cuntid iyaga oo cusub, qaadashada kalooriga ayaa laga yaabaa inay wax yar ka sarreyso tan tufaaxa. Macquul ahaan, aad bay uga yar yihiin cabbir ahaan waxaanad mar walba dareemaysaa inaad qaadato wax ka badan hal. Halkaas ayay dhibtu ka jirtaa.
berde waxay leeyihiin qayb wanaagsan oo ka mid ah azucares dabiiciga ah, iyo dufanka iyo borotiinka aad ugu yar. Qiyaastii 100 garaam ayaan helnaa Kalooriyeyaasha 74, kuwaas oo 14 garaam oo ka mid ah ay yihiin karbohaydraytyada, taas oo ka dhigaysa il wanaagsan oo tamar ah. Intaa waxaa dheer, waxay sidoo kale wax ku biiriyaan fiber badan (3 garaam 100 gr) iyo nafaqeeyayaalka yar yar, sida magnesium, potassium, fosfooraska, birta, manganese iyo calcium. Sidoo kale fitamiin K, B1, B5 iyo B6.
Waxaa jira wax weyn farqiga u dhexeeya berde engegan iyo kuwa cusub, waxayna inta badan ku jirtaa nuxurka nafaqada. Kuwa qallalan waxay baabi'iyaan qayb weyn oo ka mid ah biyaha ku jira, sidaas darteed qiyaasta isku midka ah waxaan ku dhufan doonaa waxa ku jira saddex. Had iyo jeer way fiicantahay in la isticmaalo iyaga oo cusub, si loo xakameeyo qaadashada kalooriga.
Waa midho faa'iido badan u leh jidhka. Fiberkeeda milma ayaa caawiya xakamaynta kolestaroolka iyo heerarka gulukooska dhiiga ku jira, marka lagu daro nidaaminta socodka xiidmaha. Dabcan, sidoo kale way ku hayaan dhergo muddo dheer, sidaas darteed waxay noqotaa xulafo wanaagsan oo loogu talagalay cunnooyinka dhimista miisaanka.
Guryaha iyo faa'iidooyinka berde
Kahor intaadan la joogin berde, waxaa lagama maarmaan ah inaad sidoo kale ogaato sifooyinka berdaha. Miyay ka wanaagsanaan doonaan berdaha? Midhahani waxa kale oo uu leeyahay maaddo karbohaydrayt sare leh, taas oo ka dhigaysa ikhtiyaar ku habboon tallaalka tamarta ka hor ama ka dib tababarka.
Faa'iidooyinkeeda weyn waxaa ka mid ah in ay tahay midho si fudud ayaa loo dheefshiidaa, iyadoo gacan ka geysaneysa in la jilciyo xuubabka xiidmaha ee xiidmaha. Taasi waa, waxaa loo tixgelin karaa midho leh saameyn caloosha jilcisa maadada fiber-ka ku jirta. 100 garaam oo badeeco ah waxaan ka heleynaa 2 garaam oo fiber ah. Sidaa darteed aad ayaa loogu talinayaa haweenka uurka leh, carruurta iyo ciyaartoyda.
Intaa waxaa dheer, waad awoodi kartaa hoos u dhig cadaadiska dhiigga iyadoo ay ugu wacan tahay boqolleyda sare ee potassium. Taasi sidoo kale, macdantani waxay aasaas u tahay gudbinta dareemayaasha.
Berdaha waxaa ku jira borotiinno, dufan, karbohaydraytyo, kalsiyum, iron, fosfooraska, fiber, riboflavin, niacin, vitamins A iyo C. Haddaba haddii aan kala dooranno berde iyo berde, go'aanku wuxuu noqon lahaa in aan labadaba qaadanno. Ka faa'iidayso xilliga mid kasta oo ku dar noocyo kala duwan oo cunto ah.