"Metabolik sendrom" terimini duyduğunuzda, bunun yavaş veya dengesiz bir metabolizma ile ilgili olduğunu düşünebilirsiniz, ancak durum aslında çok daha karmaşıktır. Birkaç sağlık faktörü (yüksek tansiyon ve kolesterolü düşünün) bir araya geldiğinde ortaya çıkar ve diyabet ve kalp hastalığı gibi daha ciddi hastalıkların riskinin arttığına işaret eder.
Tam olarak bir ev ismi olmadığı için, durum hakkında bilmeniz gerekenler ve bundan kaçınmak ve hatta tersine çevirmek için neler yapabileceğiniz aşağıda açıklanmıştır.
Metabolik sendrom nedir?
Sendromu bir grup risk faktörü olarak düşünün, özellikle yüksek tansiyon, yüksek trigliseritler, yüksek kan şekeri, düşük HDL ("iyi") kolesterol ve abdominal obezite, kronik bir hastalık haline gelebilir. Kronik Hastalığı Önleme'de Mart 2017'de yayınlanan bir araştırmaya göre, durum kalp hastalığı riskinizi ikiye katlayabilir ve tip II diyabet geliştirme şansınızı beş kat artırabilir. Ayrıca artrit, çeşitli kanser türleri ve erken ölümle de ilişkilendirilmiştir.
Metabolik sendrom, bir önceki araştırmaya göre, 34 yıl öncesine göre %35'ten fazla bir artışla Amerika Birleşik Devletleri'ndeki yetişkinlerin %20'ünü etkiliyor. Durumu geliştirme şansınız da yaşla birlikte artar.
Metabolik sendrom, diyabet veya kalp hastalığı geliştirme riskiniz olduğuna dair harika bir uyarı aracı gibidir. Bu, adım atmak ve bir şeyleri değiştirmek için çabaları iki katına çıkarmak için mükemmel bir zaman. Büyük ölçüde fazla kilolu ve obez olan insan sayısının artması, nüfus düzeyinde diyet değişiklikleri ve azalan fiziksel aktivite nedeniyle metabolik sendroma hak kazanan kişilerde hızlı bir artış olmuştur.
Muhtemelen olan şey, aşırı kilolu veya obez olan bazı kişilerde vücut metabolik olarak kendini yeniden yapılandırmaya başlar ve sonunda bir insülin direnci durumuna yol açar. Bu insülin direnci, koroner arterlerin iltihaplanmasına ve anormal bir kolesterol profiline yol açabilir, bu da yavaş yavaş diyabet ve koroner kalp hastalığına yol açar.
Metabolik sendrom nasıl teşhis edilir?
Ne yapacağınızı zaten biliyorsunuz. Yıllık muayeneniz sırasında doktorunuz boyunuza, kilonuza ve kan basıncınıza bakar ve kolesterol ve kan şekeri düzeyleriniz gibi şeyleri ölçmek için testler yapar. Birkaç farklı ölçümde anormal seviyeler ortaya çıkarsa, alarma geçecektir.
Doktorlar metabolik sendromu teşhis ederken aşağıdakilerden en az üçünü arar:
- Bel çevresi: Kadınlarda 88 santimetreden, erkeklerde 101 santimetreden fazla
- Trigliserit seviyeleri: 150 mg/dL veya daha yüksek
- HDL kolesterol: Kadınlar için 50 mg/dL'nin altında ve erkekler için 40 mg/dL'nin altında
- Kan basıncı: 130/85 mmHg veya daha yüksek
- Açlık kan şekeri seviyeleri: 100 mg/dL veya daha yüksek
Bu risk faktörleri, insanlar diyabet veya KKH almadan önce kümeleniyor ve bir arada var oluyor gibi görünüyor. Birinde dikkate değer bir seviye bulduğunuzda, diğerlerini değerlendirmek için bir işarettir.
Kontrol edilmezse ne olur?
Sendrom sizi yalnızca diyabet riski altına sokmaz ve kalp hastalığı, ancak inme, alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı, polikistik over sendromu ve uyku apnesi riskinizi de artırabilirsiniz. Diyabetli kişiler için sinir ve retina hasarı olasılığını da artırabilir.
İyi bir birinci basamak doktorunuz olduğundan emin olun ve onunla sizin için sağlıklı kilo ve tansiyonun ne olduğu ve diyabet gibi durumlar için taranmanız gerekip gerekmediği hakkında konuşun.
Risk nasıl azaltılır?
Metabolik sendrom riskinizi azaltmanın veya size metabolik sendrom teşhisi konduysa bunu tersine çevirmenin basit yolları vardır.
Kilo vermek
Kilo kaybı, her bir risk faktörünü ve genel olarak metabolik sendrom geliştirme şansınızı ortadan kaldırabilir. Ancak değişiklikleri koruyabildiğinizden emin olmak için yavaş ve istikrarlı olun. Vücut ağırlığınızı %5-10 oranında azaltmaya çalışın.
Daha fazla hareket et
Egzersiz yardımcı olur, ancak spor salonunda haftada beş kez çalışmak zorunda değilsiniz. Daha fazla hareket eden her şeyi yürüyebilir, yüzebilir, yoga yapabilir veya bahçede çalışabilirsiniz.
Fiziksel aktivite yönergeleri, her hafta en az 150 dakika orta yoğunlukta fiziksel aktivite (yürüme gibi) veya 75 dakika yüksek yoğunluklu aktivite (koşu gibi) yapılmasını önerir. 20 veya 30 dakikalık antrenmanlar planlayabilirsiniz, ancak zamanınız kısıtlıysa, zamanınızı daha da küçük aralıklara bölmenizde bir sakınca yoktur.
Egzersiz, sağlıklı bir diyetle birleştirildiğinde daha da etkilidir.
diyetini ayarla
Ne yediğiniz de önemli bir rol oynar. Karbonhidratlar ve basit şekerler açısından yüksek bir diyet, metabolik sendrom için bir risk faktörüdür, bu nedenle rafine karbonhidrat ve diğer yüksek glisemik gıdaların alımını sınırlayın. Gazlı içecekler ve spor içecekleri gibi şekerli içeceklerden kaçınmak en iyisidir. İçecekler karbonhidrat bakımından yüksek olabilir ve anormal kan şekeri seviyeleri riskini artırabilir. Bunları azaltmak, kolayca tanımlanabilir bir hedeftir.
Tam tahıllar, tavuk ve balık gibi yağsız proteinler, kalp dostu yağlar ve bol miktarda sebze ve meyve içeren bir diyet uygulamak en iyisidir. Nutrients dergisinde Eylül 2019'da yayınlanan bir meta-analiz, bu yeme düzeninin daha düşük metabolik sendrom riskine yol açtığını buldu.